Reizen met leerplichtige kinderen: zó doen wij dat!

Toen ik vorige week startte met het schrijven van dit blog, had ik niet verwacht dat dit onderwerp nu zo actueel zou zijn. Niet alleen wij geven nu thuisonderwijs, maar door het coronavirus is iedereen in Nederland er nu mee bezig. Voor ons vertrek was het bij ons veruit de meest gestelde vraag; hoe doen jullie het met onderwijs?

Afgelopen december zijn we vertrokken voor een reis van een jaar door Afrika mét onze 3 kinderen waarvan de oudste 2 leerplichtig zijn. Natuurlijk wil je geen boete of strafblad. En het zou ook leuk zijn als de kinderen daarna weer terug in de klas kunnen met hun vriendjes en vriendinnetjes. Hoe hebben we dit voor elkaar gekregen en hoe gaat het in de praktijk?

Voorbereiding is de basis

Tijdens het eerste gesprek met de directeur van onze basisschool werd me duidelijk dat onze vraag om de kinderen een jaar van school te halen geen alledaagse was. Sterker nog, in zijn 25 jaar als hoofd van de school had hij niet eerder meegemaakt dat een gezin zo lang op reis gaat. Gelukkig was hij direct enthousiast en bood ons alle mogelijke hulp. Helaas liep het gesprek met de leerplichtambtenaar minder positief. Zij gaf het advies ons uit te schrijven in Nederland om zo een boete, strafblad of andere ellende te voorkomen. In dit blog is er meer over te vinden.

Gelukkig zijn we in Nederland niet het enige reizende gezin. Na even zoeken op het internet hadden we al snel contact met Irene van Travelicious Families en Tessa van Travelling the Young Ones. Zij hebben beiden een heel handig platform waarop ze allerlei vragen beantwoorden. Zo zagen we al de beren op de weg verdwijnen en kregen we er alle vertrouwen in dat we onze kinderen onderweg evengoed les konden geven. Bepakt met een dikke stapel schriften en boeken, inloggegevens voor het onlineleerprogramma Snappet en de knuffel die ze van hun klas hadden gekregen, liepen Anna en Fedde hun laatste schooldag de school uit.

Rekenen op het strand

En nu dan? Inmiddels zijn we 3 maanden onderweg en hebben we de nodige ervaring met het zelf lesgeven aan onze oudste 2 kinderen van 6 en 8 jaar. Ik kan je vertellen, dat is geen makkie! Respect voor alle meesters en juffen met hun engelengeduld. Onze insteek is dat Anna en Fedde bij terugkomst in Nederland in hun oude klas instromen en dus op niveau blijven. We hebben wel afgesproken dat dit geen doel op zich wordt, omdat we ervan overtuigd zijn dat we ze met deze reis een stuk levenservaring meegeven waar ze hun verdere leven iets aan hebben. Toch zijn we best fanatiek met school en proberen we op de dagen dat we niet reizen aan school te werken. Afhankelijk van beschikbaar internet gaan ze aan de slag in hun werkboeken of het onlineprogramma zodat school ook hun voortgang bij kan houden.

Meestal lukt het een plekje in de schaduw te vinden met weinig afleiding en als dat niet lukt dan stampen we de tafel van 3 gewoon op het strand!

Iedere dag weer moeten we creatief zijn met het creëren van een leeromgeving. Vooral de jongste is snel afgeleid door alles wat er om hem heen gebeurt en dat is veel in de Afrikaanse buitenlucht! Van andere spelende kinderen tot insecten of gewoon een heel hete zon. Meestal lukt het een plekje in de schaduw te vinden met weinig afleiding en als dat niet lukt dan stampen we de tafel van 3 gewoon op het strand! Schelpen erbij en rekenen maar. Zo gebruiken we alle hulpmiddelen uit de natuur die we kunnen vinden. Met wat adviezen van Tessa (Les van Tes) tijdens een call lukt het ons meestal om school ook vooral leuk te houden.

Motivatie: veer mee met je kind!

Je kunt nog zo goed voorbereid zijn – en ook over begeleiding vanuit school en mijn ouders (allebei docent) hebben we niet te klagen – maar met een ongemotiveerd kind begin je niets. Als het zwembad lonkt, de golven fantastisch zijn om te surfen, de nieuwe vriendjes rond je dartelen dan is het heel lastig om je tot school te zetten. Ook voor ons de grootste uitdaging! Wat hebben we vaak gefrustreerd naast Anna en Fedde gezeten, terwijl ze met een dromerige blik vooruit staarden. De kunst is om die momenten te pakken wanneer hun brein aanstaat. En dat zijn nu eenmaal niet altijd de momenten die wij inplannen voor school. Wat de ene dag heel goed werkt, kan de volgende dag weer compleet anders zijn. Belangrijkste is om mee te veren met je kind. Structuur onderweg is nu eenmaal anders dan thuis. Toen we er eenmaal iets beter in werden, ging het lesgeven ook een stuk gemakkelijker. Er zitten nog steeds dagen tussen dat de motivatie minder is, maar gelukkig ben ik daar nu niet meer gefrustreerd over. In de wetenschap dat ze ook vaak heel gemotiveerd zijn en dan fietst de lesstof er zo in.

Tips & tricks

Hieronder geef ik je nog een aantal tips waar wij veel baat bij hebben. Nog steeds leren we iedere dag bij en hebben we veel aan de ervaringen van andere ouders. Nu alle leerlingen in Nederland thuis zitten en scholen nu inzetten op thuisonderwijs, haken onze kinderen ook weer even aan bij hun oude klas en krijgen ze dezelfde instructies mee.

• Wij hebben zowel online- als offlinemateriaal (werkboeken, schriften et cetera) mee. Zo kunnen we altijd en overal aan de slag ongeacht of er internetverbinding is.
• Het aangeboden materiaal is niet altijd voldoende, dus wees zelf creatief. Letters leren schrijven in het zand, rekenen met schelpjes of een andere taal spreken met de locals werkt ook goed.
• Leg jezelf niet te veel op. De meeste reizende ouders zijn geen docent dus het is soms best lastig.
• Bezoek een Travelicious Families event ter voorbereiding op de reis. Daar gaan ze goed in op de leerplicht.
• Het platform Travelling the Young Ones biedt speciale informatie gericht op onderweg lesgeven.
• De onlinemethodes Snappet en Muiswerk/Numo (beide via school) werken voor ons erg goed.
• Spelvormen als (mini)Loco werken ook fantastisch. Het is compact en onverwoestbaar. Op Marktplaats vind je complete sets.
• Als ouder leer je minimaal net zov eel van het zelf lesgeven als je kind!

Hoewel het lesgeven zeker geen appeltje-eitje is, vinden we het ontzettend leuk om te doen. Om de ontwikkeling van je kind soms per dag te zien groeien is een heel gaaf proces. Laat de leerplicht geen drempel zijn om langer weg te gaan. Er zijn echt heel veel mogelijkheden om gewoon lekker met je kinderen de wereld te ontdekken zonder dat ze heel veel van school hoeven te missen.